امام سجاد در کلام اهل سنتیکی از وظایفی که بر عهده شیعیان نهاده شده، «شناخت پیشوا و رهبر » می‌باشد. ۱ - راه های شناخت امامدر یک نگاه کلی دو راه برای شناخت امام وجود دارد: از دیدگاه احادیث اهل تشیع و از دیدگاه احادیث اهل تسنن . در این نوشتار سعی شده از دیدگاه اهل سنت گوشه‌ای از شخصیت ممتاز امام زین العابدین علیه‌السّلام به پیشگاه شما سروران گرامی تقدیم شود. ۲ - در یک نگاه«ذهبی» دودمان آن حضرت را این گونه می‌نویسد: علی فرزند حسین فرزند علی بن ابی طالب فرزند عبد المطلب فرزند هاشم فرزند عبد مناف می‌باشد. کنیه ایشان ابوالحسن، ابوالحسین، ابو محمد و ابو عبدالله است. [۳]
موسوعة رجال الکتب التسعة، ج۳، ص۶۴.
[۵]
الکنی و الاسماء، دولابی، ج۱، ص۱۴۷.
[۷]
المقتنی فی سرد الکنی، شمس الدین ذهبی، ج۱، ص۱۹۹.
لقب ایشان زین العابدین، سجاد، هاشمی، علوی، مدنی، قرشی، علی اکبر [۱۵]
موسوعة رجال الکتب التسعة، ج۳، ص۶۴.
و برخی ایشان را علی اصغر دانسته‌اند.به ایشان «ابن الخیرتین» نیز می‌گویند، به خاطر این که پیغمبر فرمود: خداوند متعال از میان بندگان خود، دو گروه را برگزیده است؛ از میان عرب، قریش و از عجم، فارس را برگزید. (قال رسول الله: «لله تعالی من عباده خیرتان فخیرته من العرب قریش و من العجم فارس.») [۱۸]
اکمال تهذیب الکمال مغلطای، ج۹، ص۳۰۴.
پدر بزرگوار امام سجاد از قریش و مادر ایشان از ایران می‌باشد، لذا به ایشان فرزند دو خیر می‌گویند. « ذوالثفنات » لقب دیگری است که به آن حضرت داده‌اند. چرا که ایشان بر اثر عبادت و نماز بسیار، جایگاه‌های سجده اش همانند زانوی شتر پینه بسته بود. [۱۹]
وفیات الاعیان، ج۳، ص۲۷۴.
[۲۱]
مروج الذهب، مسعودی، ج۳، ص۱۶۰.
پدر بزرگوارش حسین بن علی و مادرش دختر یزدگرد سوم می‌باشد. در نام مادرش اختلاف است برخی ایشان را سلافه، سلامه، غزاله و شاه زنان نامیده‌اند. ۳ - ولادت و شهادتآن حضرت در سال ۳۸ هجری در مدینه به دنیا آمد و در دوران خلافت ولید بن عبدالملک به شهادت رسیده و بدن مطهرش در قبرستان بقیع کنار قبر عموی گرامی اش امام حسن مجتبی به خاک سپرده شد. در سال شهادت وی میان مورخان اختلاف است؛ برخی سال شهادت را ۹۲، ۹۳، ۹۴، ۹۵، ۹۹ و ۱۰۰ هجری می‌دانند.سالی که امام در آن رحلت نمود را سال «سنة الفقهاء» نامیدند به دلیل این که در این سال بسیاری از فقهای مدینه رحلت کردند. [۳۳]
تاریخ الامم و الملوک، ابن جریر طبری، ج۴، ص۲۵.
[۳۵]
الجامع فی العلل و معرفة الرجال، عبدالله بن احمد بن حنبل، ج۲، ص۲۷۲.
[۳۷]
اکمال تهذیب الکمال، ج۹، ص۲۹۶.
۴ - طبقه رجال حدیثامام سجاد از لحاظ طبقه رجال حدیث، از تابعین بوده («تابعی» به کسی گفته می‌شود که پیامبر را ندیده، ولی اصحاب پیامبر را دیده است.) و از طبقه دوم [۳۹]
الطبقات، خلیفة بن خیاط، ص۴۱۷.
[۴۳]
النجوم الزاهرة، ج۱، ص۲۹۳.
[۴۴]
طبقات الحفاظ، ص۳۷.
[۴۵]
الطبقات الکبری، ج۵، ص۲۱۱.
می‌باشد ولی برخی ایشان را از طبقه سوم می‌دانند. [۴۶]
موسوعة رجال الکتب التسعة، ج۳، ص۶۴.
۵ - جایگاه علمی و حدیثی امام سجادجایگاه علمی و حدیثی ایشان بدین صورت است که تمام صحاح ششگانه (صحیح بخاری، صحیح مسلم، جامع الصحیح ترمذی، سنن ابو داود، سنن نسائی، سنن ابن ماجه) و مسانید اهل تسنن از ایشان حدیث نقل کرده‌اند. بخاری در کتاب خود در ابواب تهجد، نماز جمعه، حج و بعضی از مسائل تاریخی و مسلم نیز در کتاب خود در مباحث صوم، حج و فرائض، فتن، ادب و سایر مسائل تاریخی از امام سجاد علیه‌السّلام حدیث نقل کرده‌اند. ذهبی می‌نویسد: ایشان از بسیاری از بزرگان حدیث نقل کرده است: از پیامبر و امام علی بن ابی طالب به صورت مرسل، از حسن بن علی، حسین بن علی (پدرش)، عبدالله بن عباس، صفیه (ام المؤمنین)، عایشه، ابو رافع. و متقابلا افرادی چون: محمد بن علی ( امام باقر )، زید بن علی، ابو حمزه ثمالی، یحیی بن سعید، ابن شهاب زهری، زید بن اسلم و ابوالزناد از وی حدیث نقل کرده‌اند. ۶ - پانویس۷ - منبعدانشنامه کلام و عقاید، برگرفته از مقاله «امام سجّاد از دیدگاه اهل سنّت». رده‌های این صفحه : تاریخ زندگانی امام سجاد | تاریخ معصومان
|